ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

    

     Τον 3^ο αι. μ.Χ. στην Αλεξάνδρεια συναντάται ο Χριστιανισμός με τον Νεοπλατωνισμό, το τελευταίο ρεύμα της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας[1]. Βασικός εκπρόσωπος του Χριστιανισμού την εποχή εκείνη υπήρξε ο Ωριγένης και του Νεοπλατωνισμού, ο Πλωτίνος[2].

    Ο Νεοπλατωνισμός υπήρξε ένα δυνατό φιλοσοφικό κίνημα με θρησκευτικές αντιλήψεις, με ερμηνευτικά στοιχεία βασιζόμενο στην πλατωνική και αριστοτελική φιλοσοφία αλλά συγχρόνως εισάγει ένα νέο τρόπο σκέψης, κρίσης και ερμηνείας, πέραν της υπάρχουσας φιλοσοφίας[3]. Εμφανίσθηκε ως κίνημα αντίδρασης κατά του Χριστιανισμού, αποτελεί την αποκορύφωση της μεταφυσικής που καταλήγει σε θρησκεία και ιδρυτής του υπήρξε ο Αμμώνιος Σακκάς (175-242 μ. Χ.)[4].

    Ο Πλωτίνος είναι ο κυριότερος εκπρόσωπος του Νεοπλατωνισμού. Γεννήθηκε στην Αίγυπτο το 204 μ.Χ. και μεγάλωσε στην Αλεξάνδρεια. Ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία, κοντά σε Αλεξανδρινούς δασκάλους, ωστόσο ο μόνος που τον ενέπνευσε ήταν ο φιλόσοφος Αμμώνιος Σακκάς[5].

  Διακρίνουμε τρεις περιόδους εξέλιξης της φιλοσοφίας του Νεοπλατωνισμού: πρώτη, την προερχόμενη και στηριζόμενη στη διδασκαλία του Πορφύριου και Αμέλιου (περ. 232-305 μ.Χ.), μαθητών του Πλωτίνου^. δεύτερη, των σχολών της Συρίας και Περγάμου προερχόμενες από τη διδασκαλία του Ιάμβλιχου (πέθανε περ. το 326 μ.Χ.) και τρίτη, των σχολών της Αθήνας και Αλεξάνδρειας (5^ος – 6^ος αι. μ. Χ.) με κύριους εκπροσώπους τους Πρόκλο και Δαμάσκιο[6]. 

   Η συνάντηση και συμπόρευση του Χριστιανισμού με τον Νεοπλατωνισμό διατηρήθηκε για αιώνες παρά τις όποιες αντιθέσεις και συγκλίσεις, διακόπηκε όμως το 529 μ. Χ. όταν με διάταγμα του αυτοκράτορος Ιουστινιανού, έκλεισε η σχολή των Αθηνών[7]. Ο Νεοπλατωνισμός σχετίσθηκε με το Χριστιανισμό σε μεγάλο βαθμό, όσο κανένα άλλο φιλοσοφικό σύστημα[8]. Στην πορεία κατόρθωσε ο Χριστιανισμός να επιβληθεί στην Ελληνική Φιλοσοφία.

    Για τον Νεοπλατωνισμό η βασική θεωρία << Περί των τριών αρχικών υποστάσεων >> του Πλωτίνου, ορίζει τους στόχους αυτού, όπου μετά από ανάλυση των συστατικών στοιχείων του κόσμου, προβαίνει στη θεμελίωση του αξιώματος για την αληθινή θεϊκή πραγματικότητα[9]. Οι τρεις αυτές υποστάσεις που συνθέτουν την ενοποιημένη αληθινή πραγματικότητα, είναι, το << Εν >>, ο << Νούς >> και η       <<Ψυχή>>[10].

   Βασικές μεταφυσικές αρχές του Νεοπλατωνισμού είναι ότι η τάξη, η οποία είναι η ύπαρξη του παντός, στηρίζεται στην ενότητά του και ότι η αιτία είναι πάντα πιο τέλεια από το αποτέλεσμά της[11].

    Οι Νεοπλατωνικοί φιλόσοφοι έχουν να αναδείξουν στοιχεία φιλοσοφικού στοχασμού κυρίως στη μεταφυσική Οντολογία, Κοσμολογία και Γνωσιολογία[12]. Ο Νεοπλατωνισμός, άλλωστε, προκύπτει υπό όρους μίας ιστορικής, κοινωνικής και ευρύτερης πολιτιστικής αναγκαιότητας[13]. Τα διάφορα αυτοκρατορικά σχήματα επιβάλλονται με τρόπο απολυταρχικό και στον χώρο της λειτουργίας της πολιτείας. Απουσιάζει κάθε είδους πολιτική πράξη.  Ο άνθρωπος αναζητεί την λύτρωσή του ως ύπαρξη μέσα στον εσωτερικό του κόσμο και στην επικοινωνία του με το θείο. Σύμφωνα με τον Wallis, «η έλλειψη ενδιαφέροντος του Νεοπλατωνισμού για την πολιτική σκέψη προκύπτει ξεκάθαρα από την έλλειψη του ελεύθερου διαλόγου, όπως επιβαλλόταν από τη δομή της αυτοκρατορίας»[14].

    Βασικές θέσεις του Νεοπλατωνισμού αποτελούν: << η θεωρία περί του Ενός ή του Αγαθού>>, << η σχέση του Εκείθεν με το Εντεύθεν>>, << η θεωρία περί των διαμέσων>> κ.ά.[15].

ΤΖΙΟΡΤΖΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Θεολόγος

---

[1] Α. Μαράς, Η. Τεμπέλης, Χ. Τερέζης και Σ. Τριαντάρη, Η Ορθοδοξία ως Κληρονομιά: Θεολογία και Φιλοσοφία στην Εποχή των Πατέρων, τ. Γ’, (Πάτρα: Ε.Α.Π., 2008), 124.
[2] Α. Μαράς, Η. Τεμπέλης, Χ. Τερέζης και Σ. Τριαντάρη, ό. π., 124.
[3] Στ. Παπαδόπουλου, Πατρολογία Α’, (Αθήνα, 1977), 154-155.
[4] Σ. Γκίκας, Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία, Τόμ. 10, 450.
[5] Ε. Θεοδώρου, Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία, Τόμ. 10, 449.
[6] R. T. Wallis, Νεοπλατωνισμός, μτφρ. Γιάννης Σταματέλλος,(Αθήνα: Αρχέτυπο, 2002), 19-20.
[7] Α. Μαράς, Η. Τεμπέλης, Χ. Τερέζης και Σ. Τριαντάρη, ό. π., 124.
[8] Στ. Παπαδόπουλου, ό. π., 156.
[9] R. T. Wallis, ό. π., 20-21.
[10] R. T. Wallis, ό. π., 21
[11] R. T. Wallis, ό. π., 21.
[12] Α. Μαράς, Η. Τεμπέλης, Χ. Τερέζης και Σ. Τριαντάρη, ό. π., 126.
[13] Α. Μαράς, Η. Τεμπέλης, Χ. Τερέζης και Σ. Τριαντάρη, ό. π., 126.
[14] R. T. Wallis, ό. π., 29.
[15] Α. Μαράς, Η. Τεμπέλης, Χ. Τερέζης και Σ. Τριαντάρη, ό. π., 128-129.

https://koinwniagnwsis.gr

Η παραβολή του αετού.

Μια φορά κι έναν καιρό ένας άνθρωπος πήγε στο δάσος κι έψαχνε να βρει κανένα πουλί της προκοπής. Τελικά έπιασε ένα αετόπουλο. Το πήρε στο σπίτι του και το ‘βαλε ανάμεσα στις κότες, στις πάπιες και στα γαλόπουλα, και μόλο που ήτανε αετόπουλο το τάιζε με το ίδιο φαί που τάιζε και τα’ άλλα πουλιά.

Περάσανε πέντε χρόνια. Μια μέρα τον επισκέφτηκε ένας φυσιοδίφης. Εκεί που σεργιανούσαν στον κήπο του είπε:

«Αυτό το πουλί δεν είναι κοτόπουλο. Αετός είναι».
«Το ξέρω, απάντησε ο ιδιοκτήτης του αετού, αλλά τον έχω εξασκήσει να συμπεριφέρεται σαν κοτόπουλο. Δεν είναι πια αετός. Έγινε κοτόπουλο, μόλο που οι φτερούγες του από τη μιαν άκρη στην άλλη έχουν μήκος 15 πόδια».
«Όχι, του λέει ο φυσιοδίφης, εξακολουθεί να είναι αετός, έχει την καρδιά ενός αετού και θα τον κάνω να πετάξει στον ουρανό».
«Είναι κοτόπουλο και δε θα πετάξει ποτέ», ξαναλέει ο ιδιοκτήτης του.

Συμφωνήσανε τότε να κάνουν ένα πείραμα. Ο φυσιοδίφης πήρε τον αετό τον σήκωσε ψηλά και του είπε επιτατικά:
«Αετέ, είσαι ένας αετός, ανήκεις στον ουρανό κι όχι σ’ αυτή τη γη.
Άνοιξε τα φτερά σου και πέταξε».
Ο αετός γύρισε από δω γύρισε από κει και ύστερα βλέποντας τις κότες που τρώγανε πήδηξε κάτω. Και ο ιδιοκτήτης:
«Δε σου ‘λεγα πως είναι κοτόπουλο…».
«Όχι, επέμενε ο φυσιοδίφης, είναι αετός. Δωσ’ του ακόμα μια ευκαιρία αύριο».

Έτσι την άλλη μέρα ο φυσιοδίφης πήρε τον αετό στη στέγη του σπιτιού και του είπε:
«Αετέ, είσαι ένας αετός. Άνοιξε τα φτερά σου και πέταξε».
Ο αετός όμως βλέποντας τα κοτόπουλα να τρώνε πήδηξε πάλι κάτω κι άρχισε να τρώει κι αυτός μαζί τους.
Τότε ο ιδιοκτήτης ξανάπε:
«Δε σου το είπα πως είναι κοτόπουλο».
«Όχι, επέμενε ο φυσιοδίφης, είναι ένας αετός κι εξακολουθεί να έχει την καρδιά ενός αετού. Δωσ’ του μόνο μια ευκαιρία ακόμα. Αύριο θα τον κάνω να πετάξει».

Την άλλη μέρα σηκώθηκε νωρίς και πήρε τον αετό έξω από την πόλη, μακριά από τα σπίτια, στα ριζά ενός ψηλού βουνού. Ο ήλιος, που μόλις γεννιότανε, έβαφε χρυσαφιά την κορφή του βουνού κι έκανε όλα τα βράχια να λάμπουνε μέσα σ’ εκείνο τ’ όμορφο πρωινό.
Ο φυσιοδίφης σήκωσε τον αετό και του είπε:
«Αετέ, είσαι ένας αετός, ανήκεις στον ουρανό κι όχι σ’ αυτή τη γη.
Άνοιξε τα φτερά σου και πέταξε».

Ο αετός κοίταξε γύρω και τρεμούλιασε, λες κι έμπαινε μέσα του καινούρια ζωή. Δεν πέταξε όμως. Ο φυσιοδίφης τον έκανε τότε να κοιτάξει κατά τον ήλιο. Ξαφνικά άπλωσε τα φτερά του και με μιαν αετίσια κραυγή πέταξε ψηλότερα και ψηλότερα και δεν ξαναγύρισε πια.

Έμεινε ένας αετός, μόλο που θελήσανε να τον υποτάξουνε και να τον κάνουνε κοτόπουλο.

Λαέ μου, πλαστήκαμε κατ’ εικόνα του Θεού, ορισμένοι όμως θέλησαν να μας κάνουν να πιστεύουμε πως είμαστε κοτόπουλα, και το πιστεύουμε ακόμα. Όμως είμαστε αετοί.

Απλώστε τα φτερά σας και πετάξτε! Μην ευχαριστιέστε με το φαί που δίνουνε στα κοτόπουλα.

Τζέιμς Ε Κ. Αγκρει
Αφρικανοί πεζογράφοι
Μετάφραση Κατσούρη Ντίνα 
το είδαμε ΕΔΩ 

http://koukfamily.blogspot.gr/2016/04/blog-post_93.html

Νηστεία προ της Θείας Κοινωνίας

Πόσας ημέρας πρέπει να νηστεύουν οι χριστιανοί προ της θείας κοινωνίας; Δύνανται να κοινωνούν χωρίς νηστείαν;

Για να μετάσχη ο πιστός κατά το δυνατόν αξίως στην κοινωνία του Σώματος και του Αίματος του Κυρίου, απαιτείται βεβαίως ιδιαιτέρα προπαρασκευή.

Ο Απόστολος Παύλος (Α’ Κορ. ια’, 27-32) επισημαίνει τις συνέπειες μιας αναξίας προσελεύσεως στην τράπεζα του Κυρίου. Σ’ αυτήν οφείλονται ασθένειες, θάνατοι και άλλες παιδείες, που έρχονται από τον Θεό στους ανθρώπους που αναξίως κοινωνούν. (Ο γαρ εσθίων και πίνων αναξίως, κρίμα εαυτώ εσθίει και πίνει, μη διακρίνων το σώμα του Κυρίου».

Συνιστά δε όπως ο μέλλων να κοινωνήση δοκιμάζη πρώτα τον εαυτό του και ύστερα να προσέρχεται: «δοκιμαζέτω δε άνθρωπος εαυτόν και ούτως εκ του άρτου εσθιέτω και εκ του ποτηρίου πινέτω… ει γαρ εαυτούς διεκρίνομεν, ουκ αν εκρινόμεθα».

Σε τί συνίστατο η «δοκιμασία» και η «διάκρισις» αυτή; Δεν μας το λέγει ο απόστολος. Αλλά από την πράξι της Εκκλησίας της εποχής εκείνης, ασφαλώς φαίνεται, ότι ήταν μία εν φόβω Θεού ζωή, η βαθειά πίστις και η ευλάβεια προς το μυστήριο, η συμφιλίωσις και η αμοιβαία συγχώρησις και η εξέτασις της συνειδήσεως περί όλων αυτών.

Αυτό δηλαδή που με τρεις λέξεις ζητεί και σήμερα η Εκκλησία από τον προσερχόμενο, λέγοντας «Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης προσέλθετε».

Η νηστεία δεν εθεωρείτο προϋπόθεσις για την θεία κοινωνία. Η θεία λειτουργία ετελείτο το βράδυ κατά τα κοινά δείπνα, τις «αγάπες», αφού προηγουμένως όλοι είχαν μετάσχει στην κοινή τράπεζα. Ακριβώς δηλαδή επανελάμβαναν την πράξι του Κυρίου, που ίδρυσε το μυστήριο «μετά το δειπνήσαι» στο υπερώο της αγίας Σιών. Ύστερα, για λόγους ευλαβείας, η θεία λειτουργία χωρίσθηκε από τα δείπνα και γινόταν το πρωί.

Τότε άρχισε σιγά – σιγά να παρουσιάζεται και το έθιμο της αποχής κάθε τροφής από του μεσονυκτίου μέχρι την ώρα της κοινωνίας. Αυτή δε ήταν και είναι μέχρι σήμερα η επίσημη και επιβεβλημένη νηστεία, η προπαρασκευαστική για την θεία ευχαριστία.

Είναι η νηστεία και η εγκράτεια, που κάμνουν οι πιστοί περιμένοντας τον νυμφίο της ψυχής των και που συνδυάζεται με προσευχή, αυτοσυγκέντρωσι και ψυχική και σωματική κάθαρσι.

Όταν η θεία λειτουργία ετελείτο το απόγευμα, όπως τις ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (Προηγιασμένες) ή τις παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων και το Μέγα Σάββατο, η νηστεία παρετείνετο από τα μεσάνυκτα μέχρι το απόγευμα, την ώρα δηλαδή της κοινωνίας. Μόνο κατά την Μεγάλη Πέμπτη ετηρείτο η αρχαιοτάτη πράξις και οι πιστοί κοινωνούσαν το απόγευμα χωρίς να νηστεύουν καθ’ όλη την ημέρα.

Αυτήν την ¨ευχαριστιακή νηστεία¨ επιβάλλουν πολλοί κανόνες, όπως ο μα’ της εν Καρθαγένη Συνόδου («Ώστε άγια θυσιαστηρίου, ει μη από νηστικών ανθρώπων μη επιτελείσθαι, εξηρημένης μιας ετησίας ημέρας, εν η το Κυριακόν δείπνον επιτελείται», δηλαδή την Μεγάλη Πέμπτη), ο μζ’ της ιδίας Συνόδου («… αγίων, ίνα από νηστικών, ως έστιν άξιος προσφέρωνται»), ο κθ’ της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου και ο θ’ του αγίου Νικηφόρου Κωνσταντινουπόλεως. Αυτήν δε εννοεί ασφαλώς και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγοντας: «μέλλοντας προσιέναι τη φρικτή και θεία τραπέζη και τη ιερά μυσταγωγία, μετά φόβου και τρόμου τούτο ποιείτε, μετά καθαρού συνειδότος, μετά νηστείας και προσευχής» (Ομιλία εις την γενέθλιον ημέραν).

Η πολυήμερος νηστεία, δηλαδή η ξηροφαγία και όχι βεβαίως η παντελής αποχή τροφής, ως προπαρασκευαστική για την θεία κοινωνία, ήταν άγνωστη στην αρχαία Εκκλησία. Η πιο χαρακτηριστική απόδειξις είναι η λειτουργία της Κυριακής.

Η τέλεσις της λειτουργίας προϋποθέτει ότι θα κοινωνήσουν οι πιστοί. Πώς όμως θα μπορούσαν να κοινωνήσουν, αν ήταν υποχρεωτική η προ της κοινωνίας νηστεία, αφού η νηστεία κατά το Σάββατο, εκτός μόνο από το Μέγα Σάββατο, απαγορεύεται με αυστηρά επιτίμια από τους ιερούς κανόνας (Αγ. Αποστόλων ξς’, Πενθέκτης νε’);

Το ίδιο και κατά την Διακαινήσιμο εβδομάδα, που ο ξς’ κανών της Πενθέκτης Συνόδου, ορίζει καθημερινώς να «κατατρυφούν» οι χριστιανοί εις τα άγια μυστήρια, ενώ καθ’ όλες τις ημέρες αυτές γίνεται κατάλυσις της νηστείας «εις πάντα».

Επειδή όμως η νηστεία θεωρείται από την Εκκλησία μας ως ένα άριστο μέσο προπαρασκευής, καθάρσεως και ετοιμασίας του πιστού, γι’ αυτό συνιστά στους πιστούς, που σε αραιά διαστήματα κοινωνούν, ή να προσέρχωνται στην θεία κοινωνία μετά από τις καθωρισμένες εκκλησιαστικές νηστείες (Μ. Τεσσαρακοστής, Αγίων Αποστόλων, Κοιμήσεως, Χριστουγέννων), ή να τηρούν, κατά δύναμιν, τριών ή περισσοτέρων ή και ολιγωτέρων ημερών νηστεία προ της θείας κοινωνίας.

Το θέμα αυτό βρίσκεται στην διάκρισι του φωτισμένου πνευματικού, [χωρίς την ευχή του οποίου δεν πρέπει να πλησιάζουμε το ποτήριο της ζωής, αφού] ξεύροντας τα βάθη των καρδιών και τις συνθήκες της ζωής των πνευματικών του τέκνων, θα καθορίζη, αν κρίνη απαραίτητη, και την δια της νηστείας προπαρασκευή, ως και την διάρκειά της.

Η απαράβατος πάντως νηστεία προ της θείας κοινωνίας είναι, το επαναλαμβάνομε, η από του μεσονυκτίου απόλυτος αποχή τροφής, που μόνο σε περίπτωσι κινδύνου θανάτου μπορεί να μη τηρηθή κατά τον θ’ κανόνα του αγίου Νικηφόρου Κωνσταντινουπόλεως («Δει μεταδιδόναι της θείας κοινωνίας τω ασθενούντι, αποθανείν κινδυνεύοντι, και μετά το γεύσασθαι βρώσεως»).

Πηγή: Από το βιβλίο του αειμνήστου Καθηγητού της Θεολογικής σχολής του Α.Π.Θ., Ιωάννου Μ. Φουντούλη: Απαντήσεις εις Λειτουργικάς απορίας. Τόμος Α”. ΣΤ’ έκδοσις. Εκδόσεις της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήναι, 1991. Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.

http://www.romfea.gr/pneumatika/7375-nisteia-pro-tis-theias-koinonias

Η Χάρη του βαπτίσματος

Υπάρχει μια συγκλονιστική μαρτυρία από έναν Αγιορείτη, τον πατέρα Συμεών, που κατάγεται από το Περού.

Όταν ήταν μικρός, ή μητέρα του στο Περού του έλεγε:
- Εσύ, όταν θα μεγαλώσεις, θα φορέσεις μαύρα. Δεν ξέρω τι θα είναι αυτά τα μαύρα. Θα ζήσης σ’ ένα μέρος, πού δεν θα είναι νησί, και μόνο με βάρκα θα πηγαίνεις εκεί.

Μεγάλωσε, σπούδασε και γύρισε όλον τον κόσμο. Πήγε και στο Παρίσι, εκεί γνώρισε έναν’ Ορθόδοξο μοναχό, και ελκύστηκε στην Ορθοδοξία, γιατί ήταν παπικός.

Ταξίδεψε στο Άγιον Όρος κι εκεί ο Θεός έκαμε το θαύμα του! Βαπτίσθηκε, έγινε μοναχός με το όνομα Συμεών και αργότερα ιερεύς.

Ύστερα από αρκετά χρόνια, πήγε στην πατρίδα του, στο Περού, όπου κατήχησε και βάπτισε την μητέρα του σε μια λίμνη. Τρεις φορές την έπιασε, την βούτηξε μέσα στο νερό και την σήκωσε. Μετά την τρίτη ανάδυση, σηκώθηκε ή μητέρα του ψηλά και φορούσε έναν ωραιότατο λευκό χιτώνα, έμεινε για μια στιγμή ακίνητη… κι ύστερα έπεσε κάτω και λιποθύμησε.

Τα αδέλφια του, όρμισαν να τον λυντσάρουν γιατί νόμισαν ότι τη μάνα τους την έπνιξε ο αδελφός τους, ο καλόγερος. Μόλις όμως πλησίασαν κοντά, άρχισε να σηκώνεται ή γυναίκα και είπε τα έξης:

- Μετά την τρίτη κατάδυση και ανάδυση, όταν σηκώθηκα, άστραψε όλος ο τόπος και γέμισε όλος από φως, μια υπέρλαμπρη φωτοχυσία. Αυτό το φως με έντυσε με ενδύματα ολόχαρο, ολόφωτεινα, ολόλαμπρα. Αυτό το φως μπήκε και μέσα  μου, με πλημμύρισε ολόκληρη, με έπνιξε, με κατέφαγε, με εξαΰλωσε, μέσα και έξω και με έκανε κυριολεκτικά φωτοφόρο. Ήταν δε τόσο δυνατό το φως και τόσο δυνατή ή συγκίνησης πού την κυρίευσε από αυτήν την πλημμύρα της φωτοχυσίας, πού δεν άντεξε και λιποθύμησε.

Αυτά τα διηγείτο ο ίδιος ο πατήρ Συμεών, σε ευλαβείς προσκυνητές.

Να τα θαύματα, πού γίνονται στο Μυστήριο του αγίου Βαπτίσματος.

ΓΝΩΣΙΣ ΚΑΙ ΒΙΩΜΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΙΣΤΕΩΣ. ΠΡ. ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ

Πηγή: agiosmgefiras.blogspot.gr

            http://www.agioritikovima.gr/

Άλλο η μεταμέλεια και άλλο η μετάνοια

Γέροντας Μακάριος του Μαρουδά

Μεταμέλεια για τα σφάλματα μου είναι η προσπάθεια να αποκαταστήσω την εικόνα μου μέσα μου και γύρω μου.

Εννοώ η μετάνοια είναι η επιστροφή του νου μου στον Θεό.

Θυμώνω παραδείγματος χάριν με κάποιον και μεταμελούμαι γιατί χάλασε η εικόνα του εαυτού μου στον αντίδικο μου και μέσα μου. Πως έφτασα σε τέτοιο σημείο να εκτεθώ;

Τι θα λέει για μένα αυτός ο άνθρωπος; πως το φέρθηκα έτσι; Ο εγωισμός μας δεν σηκώνει αυτή την έκθεση του εγώ μας, και προσπαθούμε μεταμελούμενοι ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο να αποκαταστήσουμε την εικόνα μας. Εννοώ μετάνοια είναι η επιστροφή της καρδιάς μου στο Θεό παρόλα τα σφάλματα μου.
Δηλαδή ελπίδα.

Πηγή: http://www.agioritikovima.gr/